| Tin-Nhan-Noel.Wap.Sh |  |
Hưu chiến đêm Giáng sinh là cụm từ được dùng để nói về những cuộc ngừng bắn xảy ra trong Đệ nhất Thế chiến giữa lính Đức ở một bên chiến tuyến và lính Anh hoặc lính Pháp ở phía bên kia, nhất là với những binh sĩ Anh đồn trú tại Mặt trận phía Tây trong mùa Giáng sinh năm 1914. Trong năm 1915, cũng xảy ra một cuộc hưu chiến đêm Giáng sinh tương tự giữa binh lính Đức và Pháp, còn trong dịp Lễ Phục sinh năm 1916 có một cuộc ngừng bắn tại Mặt trận phía Đông.
Cuộc ngừng bắn diễn ra vào đêm trước Giáng sinh, 24 tháng 12 năm 1914 một cách tình cờ và không chính thức.[1] Khi binh sĩ Đức khởi sự trang trí khu vực xung quanh các chiến hào của họ trong vùngYpres thuộc nước Bỉ để chào đón Giáng sinh. Họ bắt đầu treo những ngọn nến trên cây, rồi ngồi lại với nhau để hát các ca khúc Giáng sinh, nhiều nhất là bài thánh ca Đêm Thánh Vô cùng (Stille Nacht). Khi ấy, các binh sĩ Anh bắt đầu ra khỏi chiến hào ở bên kia chiến tuyến và đáp lời bằng những bài hát Giáng sinh tiếng Anh.
Tiếp đó là những tiếng hô to "Chúc mừng Giáng sinh" vang vọng từ hai phía. Rồi là những lời mời gọi để những người lính từ hai bên chiến tuyến tìm gặp nhau và trao đổi quà tặng Giáng sinh – rượu whisky, mứt trái cây, cigar, chocolate và các thứ tương tự. Đêm ấy hoàn toàn không có tiếng đạn pháo. Cuộc hưu chiến cũng là cơ hội để đồng đội đem xác những người lính mới vừa chết về chôn cất. Các chiến sĩ trận vong này được an táng theo nghi thức, được thương tiếc và nghiêm chào theo quân cách bởi những người lính từ hai bên chiến tuyến. Tại một tang lễ trong Vùng Hoang địa, những người lính từ hai phía cùng nhau đọc đoạn Kinh Thánh trong Thánh Vịnh (Thi thiên) 23:
Chúa là mục tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì. Trong đồng cỏ xanh tươi, Người cho tôi nằm nghỉ. Người đưa tôi tới dòng nước trong lành và bổ sức cho tôi. Người dẫn tôi trên đường ngay nẻo chính vì danh dự của Người. Lạy Chúa, dầu qua lũng âm u con sợ gì nguy khốn, vì có Chúa ở cùng.
Cuộc ngừng bắn cũng lan ra đến những khu vực khác dọc theo chiến tuyến, người ta kể lại rằng binh lính từ hai lực lượng thù địch đã tổ chức những trận bóng đágiao hữu.[2] Trong cuốn phim Joyeux Noël, những lá thư mà binh sĩ Đức và Anh gởi về gia đình có thuật lại rằng tỷ số của trận đấu là 3-2 với phần thắng thuộc về đội Đức.
Tại nhiều nơi, cuộc hưu chiến kết thúc sau đêm Giáng sinh, nhưng tại một số nơi khác, người ta vẫn tiếp tục hưởng sự an bình cho đến ngày đầu năm mới.
Cuộc ngừng bắn đã xảy ra bất chấp sự chống đối từ các cấp chỉ huy. Các tư lệnh thuộc quân đội Anh như Sir John French và Sir Horace Smith-Dorrien thề quyết rằng sẽ không để xảy ra bất cứ cuộc hưu chiến nào giống như thế, tuy nhiên, cả hai không còn ở vị trí chỉ huy trước Giáng sinh năm 1915. Trong những năm kế tiếp, các cấp chỉ huy ra lệnh tiếp tục nã đạn pháo trong đêm trước Giáng sinh để bảo đảm sẽ không thể xảy ra ngừng bắn. Binh sĩ bị hoán chuyển sang các vị trí khác nhau trên trận địa nhằm ngăn họ tìm kiếm cơ hội bí mật tiếp xúc với kẻ thù. Dù vậy, vẫn có những lần gặp mặt thân hữu giữa những người lính từ hai phía thù nghịch, nhưng lần này ở quy mô nhỏ hơn nhiều so với cuộc hưu chiến năm trước.
Tháng 12 năm 1915, "Khi chuông Giáng sinh reo vang trên khắp các ngôi làng trong vùng Vosges đằng sau các chiến tuyến… một điều kỳ diệu đã xảy ra. Binh lính Đức và Pháp cùng tự nguyện bắt cầu hòa bình và tạm ngưng thái độ thù địch; họ băng qua các chiến hào bỏ hoang để tìm đến chào hỏi nhau, trao đổi rượu vang, cognac và thuốc lá để lấy bánh mì đen Westphalia, bánh biscuit và thịt jambon. Điều này mang hạnh phúc đến cho những người lính từ hai phía đối địch đến nỗi họ đã cố kéo dài tình bằng hữu cho đến hết Giáng sinh." Theo lời kể của Richard Schirrman thuộc một trung đoàn Đức đồn trú trong vùng rừng núi xứ Vosges, ngăn cách với lính Pháp là một dải đất hẹp mà theo miêu tả của Schirrmann "lác đác những thân cây xơ xác, mặt đất bị cày nát bởi đạn pháo, một vùng hoang địa, trải lấp khắp nơi là các loại rễ cây và những bộ quân phục rách nát." Ngay sau đó, kỷ luật quân đội được phục hồi, song Schirrmann vẫn tiếp tục suy nghĩ về cuộc hưu chiến này và tự hỏi làm thế nào để "những người trẻ tuổi có tâm tư trên khắp thế giới có cơ hội gặp gỡ nhau hầu có thể hiểu biết nhau hơn." Từ ý tưởng này, năm1919 Richard Schirrman bắt tay thành lập Hiệp hội Nhà trọ Thanh niên Đức.
Trong hai năm đầu tiên sau khi Mặt trận phía Tây được củng cố, đã xảy ra những tình huống ngừng bắn không chính thức (ngừng bắn không bởi lệnh của cấp chỉ huy), được thuật lại bởi những người lính từ hai bên chiến tuyến. Theo những câu truyện kể, các sĩ quan quân đội Anh kinh ngạc khi nhìn thấy binh sĩ Anh và Đức xuất hiện bên trên các chiến hào, ngay trong tầm đạn của kẻ thù, còn đạn pháo rơi vào những vị trí chính xác, vào những thời điểm chính xác để tránh gây thương vong cho cả hai phía. Trong một số tình huống, đã có những nỗ lực cố làm giảm sự thù địch như trường hợp pháo binh hai bên nã đạn pháo vào phòng tuyến của nhau sau khi một quả pháo vô tình rơi vào phòng tuyến quân đội Anh, một binh sĩ Đức hét to lời xin lỗi, và điều này đã làm ngưng trận địa pháo.
"Hưu chiến đêm Giáng sinh" được tường thuật nhiều lần trên các phương tiện truyền thông. Ca sĩ dân ca Anh Mike Harding đã kể câu chuyện này trong ca khúc "Christmas 1914", John Mc Cutcheon, một ca sĩ dân ca Mỹ, đã làm điều tương tự trong bài hát "Christmas in the Trenches" và nhạc sĩ Mỹ Garth Brooks đem câu chuyện vào nội dung bài hát "Belleau Wood". Năm 1999, hội đoàn "Khaki Chums" (The Association for Military Remembrance) tìm đến vùng Flanders để tái tạo cuộc hưu chiến đêm Giáng sinh. Họ sống như những chiến binh Anh trong thời Thế chiến thứ nhất, thiếu thốn mọi tiện nghi hiện đại. Trải nghiệm này giúp truyền cảm hứng cho nhóm nhạc pop The Farm sáng tác ca khúc "All Together Now" trong album Spartacus.
Trong một video của Paul McCartney, "Pipes of Peace", có một cuộc gặp gỡ giữa hai sĩ quan quân đội, một Anh một Đức (cả hai vai đều do McCartney thủ diễn), họ trao đổi với nhau những bức ảnh gia đình. Đến khi chấm dứt hưu chiến, sau khi trở về hố cá nhân họ mới nhận ra rằng mỗi người vẫn còn giữ những bức ảnh của người kia.
Năm 2005, Hưu chiến đêm Giáng sinh được dựng thành phim Joyeux Noël, được đề cử cho thể loại "Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất" tại Giải Oscar lần thứ 78. Câu chuyện này cũng được trình bày ngắn gọn trong một cuốn phim năm 1969 của Richard Attenborough, Oh What a Lovely War.
Ngày 21 tháng 11 năm 2005, người cựu binh cuối cùng của cuộc hưu chiến đêm Giáng sinh, Alfred Anderson, qua đời ở Newtyle, Scotland, thọ 109 tuổi[3].
Ngày 7 tháng 11 năm 2006, tại nhà đấu giá Bonhams ca sĩ Chris de Burgh bán một bức thư dài 10 trang của một người lính vô danh người Anh kể lại những sự việc xảy ra trong đêm hưu chiến.
Đó là lễ Giáng sinh đáng nhớ nhất trong suốt đời tôi: kể từ giờ uống trà chiều hôm qua, tôi biết rằng không có phát súng nào bắn ra từ hai bên chiến tuyến. Đêm qua trăng sáng và không có sương mù, ngay khi trời chập tối, chúng tôi nhóm lửa và cùng hát những bài ca giáng sinh. Lính Đức bắt đầu thắp sáng dọc theo rìa chiến hào kéo dài đến chỗ chúng tôi – và chúc mừng Giáng sinh. Họ cũng tặng chúng tôi một vài bài hát..., như thế chúng tôi đang có một buổi họp mặt. Vài người trong số họ nói tiếng Anh thông thạo, và chúng tôi trò chuyện với nhau. Vài người lính Anh đi lần về phòng tuyến bên kia...
Điều đầu tiên tôi nhận ra sáng nay là trời đầy sương mù. Chúng tôi đứng co ro lâu hơn thường lệ. Vài người may mắn có cơ hội dự lễ Tiệc Thánh hồi sáng sớm. Buổi lễ được cử hành trong một trang trại đổ nát khoảng gần 500 m sau lưng chúng tôi. Tôi không đến dự lễ được...Sau khi ăn sáng, chúng tôi chơi bóng đá. Có vài người lính Đức xem chúng tôi chơi bóng. Họ cũng đưa người đến chôn cất một tay súng mà chúng tôi bắn chết trong tuần qua, cách chiến hào của chúng tôi khoảng gần 100 m. Vài người lính Anh đến giúp chôn cất người chết...
Đã xong bữa ăn tối! Chúng tôi thưởng thức tận tình với các món thịt nướng, bánh mì và bánh pudding Giáng sinh... Kế đến là nho, hạnh nhân, cam, chuối, chocolate, có cả cacao và thuốc lá. Có thể nói giống như bữa ăn tối tại nhà. Trước khi nhập tiệc, tôi được niềm vui bắt tay vài người lính Đức…tôi đổi cái mũ trùm đầu lấy một cái mũ vành. Tôi cũng lấy một hạt nút từ áo của họ. Chúng tôi mời nhau thuốc lá… và tán gẫu với nhau. Họ bảo rằng ngày mai họ sẽ không nhắm bắn chúng tôi nếu chúng tôi cũng làm như vậy. Tôi nghĩ rằng chúng tôi đang hưởng không khí của ngày lễ hội – có lẽ là vậy. Sau khi trao đổi chữ ký và chúc mừng năm mới, chúng tôi chia tay...Khó có thể tưởng tượng rằng chúng tôi đã bắn nhau trước đó trong tuần – thật lạ lùng. Bây giờ trời lạnh buốt, băng giá bao trùm mọi nơi...